Zapoznaj się z poradnikiem wydanym przez UOKiK
- Zasady bezpiecznego używania wyrobów pirotechnicznych widowiskowych.
Co to są fajerwerki?
Fajerwerki (tzw. wyroby pirotechniczne widowiskowe) to jeden z rodzajów wyrobów pirotechnicznych, który służy do celów rozrywkowych i jest przeznaczony dla konsumentów. Zawierają materiał bądź mieszaninę materiałów pirotechnicznych, będących jedną z odmian materiałów wybuchowych, przewidzianych do wytwarzania efektów świetlnych i dźwiękowych.
Ze względu na zawartość materiałów wybuchowych każdy wyrób pirotechniczny, który jest nieodpowiednio używany, może być niebezpieczny!
Na terenie Unii Europejskiej corocznie dochodzi do kilkuset wypadków związanych z użyciem wyrobów pirotechnicznych!. Zdarzają się również wypadki śmiertelne.
Przyczyną większości wypadków jest nieumiejętne obchodzenie się z fajerwerkami i nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa. Najczęstsze obrażenia to oparzenia i skaleczenia:
• głowy, w tym urazy oczu, łącznie z utratą wzroku,
• rąk, w tym silne oparzenia i głębokie rany, a nawet urwane palce,
Głośny huk petard może powodować uszkodzenia słuchu.
Wypadki mają miejsce zwłaszcza podczas odpalania baterii, rakiet i petard.
Jeśli chcesz uniknąć przykrych zdarzeń i bawić się bezpiecznie:
• Nigdy nie pochylaj się nad odpalanymi wyrobami, a unikniesz strzału w twarz (w Europie
odnotowano ofiary śmiertelne takich zdarzeń). Odpalaj fajerwerki, stojąc z boku i trzymając
źródło ognia w wyciągniętej ręce.
• Zawsze zachowuj bezpieczną odległość - jest ona podana w instrukcji obsługi. Oddal się
od wyrobu natychmiast po jego odpaleniu - uchroni cię to przed uderzeniem elementami
wyrzucanymi przez wyrób, oparzeniem czy ogłuszeniem.
• Petard, baterii, rakiet, fontann i innych wyrobów klasy 32 używaj wyłącznie na dużych
otwartych przestrzeniach. Sprawdź, czy w pobliżu nie znajdują się drzewa czy linie
energetyczne, a zapobiegniesz groźnym pożarom.
• Nie wracaj do wyrobu, który nie zadziałał! Nigdy nie odpalaj go ponownie! Odczekaj
co najmniej 15 minut i umieść go w wiadrze z wodą. Nie podchodź wcześniej - jeśli wyrób
zadziała z opóźnieniem uderzy prosto w ciebie.
• Nigdy nie rzucaj petard - możesz w kogoś trafić. Nie odpalaj ich z ręki - możesz stracić
palce. Petardy lontowe odpalamy po położeniu na ziemi, draskowe odkładamy na ziemię
natychmiast po odpaleniu.
• Wyroby odpalaj pojedynczo. Nigdy kilka jednocześnie!
• Uważaj na zimne ognie - pręt nagrzewa się do temperatury 650°C. Najlepiej odtóż go do
pojemnika z wodą.
• Patyk w rakiecie nie służy do trzymania ani wbijania w ziemię! Jest on wyłącznie
stabilizatorem lotu. Rakiety należy odpalać z rur (najlepiej z grubej tektury) zagłębionych
w ziemi bądź przytwierdzonych tak, by nie mogły się przewrócić. Należy unikać używania
do tego celu butelek.
• Nie trzymaj fajerwerków w kieszeniach. Nawet tych najmniejszych. Mogą tam wybuchnąć.
• Używaj okularów ochronnych - zapobiegniesz urazom oczu.
Powyższe wskazówki i ostrzeżenia znajdują się również na opakowaniach fajerwerków. Dla każdego z typów wyrobów stosuje się ostrzeżenia stosowne do zagrożeń, dlatego zawsze czytaj instrukcję obsługi i bezwzględnie przestrzegaj jej zaleceń! Nie czytaj instrukcji 5 minut przed północą. Zrób to wcześniej - już w ciągu dnia przygotuj miejsce do odpalania fajerwerków (zwłaszcza rakiet).
Pamiętaj, że niewłaściwie użytkując wyroby pirotechniczne, popełniasz wykroczenie!
Możesz zostać ukarany na podstawie:
• art. 51 k.w.3 - zakłócenie spokoju, porządku, spoczynku nocnego; sankcje: areszt od 5 do 30
dni, ograniczenie wolności (1 miesiąc) albo grzywna od 20 do 5000 zł;
• art. 82 k.w. - nieostrożne obchodzenie się z ogniem lub naruszanie przepisów
przeciwpożarowych; sankcje: areszt od 5 do 30 dni, grzywna od 20 do 5000 zł albo nagana;
• art. 83 k.w. - nieostrożne obchodzenie się z materiałami wybuchowymi, łatwo zapalnymi,
wykraczanie przeciwko przepisom o wyrobie, sprzedaży, przechowywaniu, używaniu lub
przewożeniu takich materiałów; sankcje: areszt od 5 do 30 dni, grzywna od 20 do 5000 zł
albo nagana.
Jak kupować wyroby pirotechniczne?
• Kupuj wyłącznie od zaufanych sprzedawców.
• Na wyrobie powinna znajdować się instrukcja obsługi w języku polskim i następujące dane:
nazwa i adres producenta lub importera, określenie typu wyrobu (np. bateria, petarda, rakieta), - klasa wyrobu (kl. 1, 2 lub 3) ostrzeżenia.
• Sprawdź czy produkt nie jest uszkodzony. Obudowa wyrobu nie może posiadać żadnych
wad mechanicznych (pęknięcia, rozdarcia, wgniecenia, wybrzuszenia). Z wyrobu nie może
wysypywać się materiał pirotechniczny.
• Wyroby pirotechniczne mogą być sprzedawane wyłącznie osobom pełnoletnim! Pamiętaj,
że „kto sprzedaje wyroby pirotechniczne osobom niepełnoletnim podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat I"4.
• Nabywanie, przechowywanie lub używanie wyrobów pirotechnicznych widowiskowych klasy 1,
2 i 3 nie wymaga uzyskania pozwolenia5.
• Obrót tymi wyrobami może się odbywać w pomieszczeniach sklepowych, magazynowych, na
zapleczach, ale też w pomieszczeniach sprzedaży doraźnej6. Sprzedaż w pomieszczeniach
sprzedaży doraźnej może być prowadzona nie dłużej niż 21 dni w roku. Mogą się tam
znajdować wyłącznie wyroby pirotechniczne klas 1-3 w ilości do 300 kg brutto. Pomieszczenia
takie można lokalizować w tymczasowych obiektach budowlanych w rozumieniu prawa
budowlanego (np. na bazarach czy targowiskach), o ile spełniają wymogi określone
w rozporządzeniu7.
Najpopularniejsze typy wyrobów pirotechnicznych:
Rozróżniamy 3 klasy wyrobów pirotechnicznych przeznaczonych dla konsumentów:
• KLASA 1: wyroby, które podczas działania charakteryzują się bardzo niskim stopniem
zagrożenia życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska, a także nieistotnym poziomem
hałasu, przeznaczone do użytku w budynkach oraz na zewnątrz budynków;
• KLASA 2: wyroby, które podczas działania charakteryzują się niskim stopniem zagrożenia życia
i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska, a także niskim poziomem hałasu, przeznaczone do
użytku na zewnątrz budynków;
• KLASA 3: wyroby, które podczas działania charakteryzują się średnim stopniem zagrożenia
życia i zdrowia ludzi oraz mienia i środowiska, a także nieszkodliwym dla zdrowia ludzi
poziomem hałasu, przeznaczone do użytku wyłącznie na zewnątrz, na dużych, otwartych
przestrzeniach.
Poradnik opracowany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów